Chramcowie – właściciele Witanowic Górnych w latach 1916-1917

P. Dr. Andrzej Chramiec zakupił wieś Witanowice pod Wadowicami”. Taką wiadomość podała Gazeta Podhalańska 8 października 1916 r. (nr 41), a w następnym tygodniu, 15 października 1916 r. (nr 42) sprostowanie zamieściła Janina Chramiec, przełożona obszaru dworskiego Witanowice Górne, w którym czytamy: „Tę wieś nabył Witold Chramiec syn powyższego”.

Te dość zaskakujące wiadomości, mówiąco o nieznanym powszechnie w dziejach najnowszych Witanowic właścicielu majątku Witanowice Górne, są przedmiotem niniejszego artykułu.

Witanowice Górne przed nabyciem przez Chramców należały do Morawskiego Banku Agrarnego i Przemysłowego w Bernie. Ten kupił je od ostatniego właściciela Augusta Seiberta i po bardzo niskich cenach postanowił sprzedać zainteresowanym w mniejszych lub większych częściach, wolnych od wszelkich długów i ciężarów. W ogłoszeniu o parcelacji i sprzedaży w 1914 r. zamieszczono następującą informację: „folwark Witanowice górne ma 290 morgów gruntu ornego, leży 1 km od kolei, 3 km od powiatowego miasta Wadowice. Cena od koron 600 do 1200 za 1 mórg”.

 

Z uwagi na brak dokumentu źródłowego, nie można jednoznacznie stwierdzić, że Witold Chramiec kupił majątek Witanowice Górne od Morawskiego Banku Agrarnego i Przemysłowego w Bernie. Nie ulega jednak wątpliwości, że w latach 1916-1917 majątek ten należał do przedstawiciela słynnego zakopiańskiego rodu Chramców, a jego niewielką, wydzieloną już część posiadał Henryk Lewinger – właściciel Witanowic Dolnych. Wymienieni w sprostowaniu wiadomości Witold Chramiec i przełożona obszaru dworskiego Witanowice Górne Janina Chramiec byli rodzeństwem. Ich ojciec Andrzej był lekarzem, zakopiańskim działaczem społecznym, inicjatorem budowy wodociągów oraz właścicielem popularnego zakładu wodoleczniczego w Zakopanem. Więcej o zasłużonym dla Zakopanego Andrzeju Chramcu na https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Chramiec_(lekarz) i http://www.poznajtatry.pl/?strona,doc,pol,glowna,1334,0,1057,1,1334,ant.html. W jego biogramie odnajdujemy informację, że ukończył gimnazjum w Wadowicach [1879] i przeprowadził się z Zakopanego do Wadowic w 1916 r. Ale w „Zakopiańskich wspominkach” Mariana Maurizio-Abramowicza wydanych w Krakowie w 1985 r. czytamy, że Andrzej Chramiec zlikwidował zakład wodoleczniczy w Zakopanem i „osiadł wraz ze swoją rodziną w Witanowicach, wsi położonej opodal Wadowic”.

Witold Chramiec, syn Andrzeja, był wszechstronnym projektantem i budowniczym sieci wodociągowych. Urodził się 26 września 1889 r. w Zakopanem (według innych źródeł 26 października 1889 r. w Warszawie, gdzie rok wcześniej pobrali się jego rodzice). W 1907 r. uzyskał świadectwo dojrzałości w III gimnazjum w Krakowie. Ukończył Wydział Inżynierii Szkoły Politechnicznej we Lwowie w 1914 r. Służył w armii austriackiej, a w 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w wojnie z bolszewikami. W latach 1921–1925 pracował w zagłębiu naftowym, w fabryce „Polmin” w Drohobyczu i w rafinerii w Ustrzykach, w latach 1928–1929 w firmie „Ulen” przy budowie wodociągów i kanalizacji w Lublinie. W 1929 r. wyjechał do Katowic, gdzie do 1939 r. pracował w przedsiębiorstwie pn. „Państwowe Zakłady Wodociągowe na Górnym Śląsku”. Był projektantem i kierownikiem budowy m.in. wodociągów w Maczkach i Goczałkowicach. Podczas okupacji niemieckiej kontynuował tę pracę. Po wojnie kierował zakładami wodociągów w Katowicach, następnie był projektantem sieci wodociągów śląskiego okręgu przemysłowego i autorem projektowych opracowań strategicznych. Zmarł 13 listopada 1964 r. w Katowicach-Ligocie i został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.

W czasie służby Witolda Chramca w armii austriackiej, majątkiem Witanowice Górne zarządzała Janina Chramiec – siostra Witolda. W dniu 27 grudnia 1916 r. poślubiła w Witanowicach Edmunda Knolla z Pomiechówka, kapitana artylerii Legionów Polskich. Więcej o wyjątkowej w dziejach Polski postaci, gen. Edmundzie Knollu-Kownackim na https://pl.wikipedia.org/wiki/Edmund_Knoll-Kownacki.

Za prawdziwą należy przyjąć wiadomość, że Andrzej Chramiec „osiadł wraz ze swoją rodziną w Witanowicach”. W miejscowym kościele 9 kwietnia 1917 r. sakrament chrztu przyjęła wnuczka Andrzeja, Wanda Jadwiga Malinowska, córka Alojzego i Marii z Chramców.

Wymienione w niniejszym artykule osoby, występują na poniższych fotografiach.

 

Fot. z lewej:
Przyjęcie rodzinne w domu gen. Edmunda Knolla-Kownackiego z okazji 50-lecia pracy zawodowej dra Andrzeja Chramca, Poznań, 7 kwietnia 1935 r. Stoją od lewej: zięć Kazimierz Stanisław Remiszewski, szwagier gen. Wacław Bieczyński, syn inż. Witold Chramiec, wnuczka Wanda Malinowska, jubilat Dr Andrzej Chramiec, wnuczki Danuta i Krystyna Remiszewskie, za nimi syn płk Andrzej Chramiec, syn inż. Józef Andrzej Chramiec, zięć dr Alojzy Malinowski. Siedzą od lewej: zięć – gen. Edmund Knoll-Kownacki, szwagierka – generałowa Maria Bieczyńska z Kozłowskich, synowa Aleksandra z Goettlichów Chramcowa, żona Jadwiga z Bieczyńskich Chramcowa, córka Janina z Chramców Knoll-Kownacka, córka Jadwiga z Chramców Remiszewska, córka Maria z Chramców Malinowska. Na dywanie siedzi wnuczka Teresa Remiszewska. Źródło i opis fotografii: serwis Album.Wielcy.pl.
Fot. z prawej:
Dr Andrzej Chramiec (na pierwszym planie w fotelu) podczas uroczystości odnowienia dyplomu lekarskiego w Małej Auli Uniwersytetu Poznańskiego [1935]. Widoczni także m.in.: żona dr. Chramca Jadwiga, zięć jubilata gen. Edmund Knoll-Kownacki (siedzi na lewo za dr. Chramcem), jego żona Janina (na lewo od gen. Knoll-Kownackiego), artysta malarz Aleksander Augustynowicz (siedzi z prawej w 2. rzędzie za jubilatem, siwy z wąsami). Źródło i opis fotografii: Narodowe Archiwum Cyfrowe/Domena publiczna.

Bibliografia

  • Konrad Pylak. Technik Lubelski (1929−1931) Czasopismo Stowarzyszenia Techników Województwa Lubelskiego, wydawca Politechnika Lubelska, Lublin 2017 (str. 16); Elektroniczna wersja książki dostępna w Bibliotece Cyfrowej Politechniki Lubelskiej http://www.bc.pollub.pl
  • pozostała: przywołana w treści artykułu
Dodaj komentarz

Dodaj komentarz

Strona internetowa WordPress.com.